Identyfikacja źródeł aerozoli węglowych w aglomeracji krakowskiej w oparciu o analizy składu chemicznego i izotopowego frakcji PM10 i PM1 pyłów zawieszonych.
Grant nr 2019/33/N/ST10/02925, NCN, Konkurs PRELUDIUM 17
Kierownik projektu: Alicja Skiba
Tytuł projektu: Identyfikacja źródeł aerozoli węglowych w aglomeracji krakowskiej w oparciu o analizy składu chemicznego i izotopowego frakcji PM10 i PM1 pyłów zawieszonych.
Okres realizacji: 24.02.2020 – 23.02.2022
Streszczenie:
Kraków należy do najbardziej zanieczyszczonych ośrodków miejskich w Polsce. Wysoki poziom pyłów zawieszonych (ang. particulate matter - PM) w atmosferze Krakowa jest spowodowany przez kilka czynników, które często działają w połączeniu: (i) silne antropogeniczne źródła PM w granicach miasta, (ii) rozpowszechnienie źródeł emisji powierzchniowej (spalanie paliw kopalnych w indywidualnych gospodarstwach domowych, gwałtownie rosnące ruch samochodowy ze znaczną częścią starej floty samochodowej, (iii) specyficzna lokalizacja miasta, w depresji otoczonej wzgórzami, która ogranicza jego naturalną wentylację, (iv) możliwy wpływ dużego zurbanizowanego i uprzemysłowionego regionu (Górny Śląsk) położonego ok. 100 km na zachód od Krakowa (import zanieczyszczonego powietrza).
Zły stan powietrza w Polsce i na świecie pobudza badaczy do lepszego zrozumienia parametrów wpływających na jakość powietrza w środowisku miejskim, takich jak źródła pyłu i zanieczyszczeń gazowych, przestrzenna i czasowa zmienność ich emisji oraz wpływ dynamiki atmosfery miejskiej na obserwowane obciążenie aerozolami atmosferycznymi.
Praca badawcza jest skoncentrowana na dogłębnej charakterystyce frakcji węglowej aerozoli atmosferycznych w aglomeracji krakowskiej. Kompleksowa charakterystyka frakcji węglowej aerozoli obejmuje analizy chemiczne (węgiel pierwiastkowy, węgiel organiczny, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, węglowodany) i izotopowe (stosunki izotopowe 13C/12C i 14C/12C) rezerwuaru węgla w pyle zawieszonym.
Charakterystyka izotopowa aerozoli węglowych, uzupełniona dodatkowymi analizami chemicznymi frakcji PM1 i PM10 oraz dedykowanym modelowaniem opartym o bilans masowy i izotopowy, powinna doprowadzić do ilościowej identyfikacji głównych źródeł aerozoli węglowych w aglomeracji krakowskiej i określenia ich zmienności sezonowej.